سیم و کابل

سیم و کابل

سیم و کابل برای انتقال جریان الکتریکی از مکانی به مکان دیگر استفاده می شود.عامل انتقال جریان الکتریکی در سیم‌ها فلزّ رسانای جریان می‌باشد.

برای انتقال پتانسیل الکتریکی از یک نقطه به نقطه دیگر از سیم‌ و کابل که رسانای الکتریکی هستند استفاده می‌گردد. سیم‌ها عموماً از یک رسانای الکتریکی و یک عایق الکتریکی که به صورت روکش بر روی هادی قرار گرفته است تشکیل شده‌اند.

جنس سیم

هادی سیم‌ها عموماً از جنس مس یا آلومینیوم یا ترکیبات آن‌ها ساخته می‌شوند. هدایت مس از آلومینیوم بهتر است .بنابراین سیم‌های مسی عملکرد بهتری دارند گرچه گران‌تر هستند.

عایق سیم و کابل از مواد پلاستیکی است که وظیفه آن تامین ایزولاسیون الکتریکی سیم دارای پتانسیل الکتریکی از محیط اطراف آن است.

سیم مفتولی

این سیم‌ها از یک رشته سیم تشکیل شده‌اند و به دلیل فرم‌پذیری مناسب در تابلوهای برق کاربرد دارند. در جریان‌های مختلف از ضخامت‌های مختلف این سیم استفاده می‌گردد.

سیم افشان:

این سیم‌ها از تابیده شدن تعداد فراوانی از رشته‌های نازک سیم تشکیل شده‌اند. و به همین دلیل انعطاف‌پذیری خوبی دارند. به دلیل قابلیت انعطاف خوب از آن‌ها در سیم‌کشی ساختمان استفاده می‌شود.

سیم لاکی:

سیم لاکی تشکیل شده از یک رشته سیم است. که بر روی آن لایه نازکی از عایق قرار گرفته است. به دلیل حجم عایق کمی که این نوع از سیم دارد، در سیم‌پیچی‌های موتور و ترانسفورماتور به وفور از آن استفاده می‌گردد به نحوی که به سیم ترانس معروف است.

سیم لاکی یا سیم ترانس با قطر سطح مقطع آن شناخته می‌شود. این سیم از ضخامت 0.05mm تا 6mm در بازار موجود است که بسته به میزان جریان عبوری از آن ضخامت سیم تعیین می‌شود. به‌عنوان یک تقریب مهندسی عدد 4A/mm2 تقریب مناسبی برای چگالی جریان حداکثر سیم لاکی است.

اندازه سیم ها بر اساس سطح مقطع دسته بندی شده و مطابق جدول زیر می باشد .

5.5-0.75-1-1.5-2.5-4-6-10-16-25-35-50-70-95-120-150-185-240-300-400-500

به منظور تعیین کردن یک سیم اول تعداد رشته و بعد سطح مقطع سیم از هادیها را بیان می نمایند .برای مثال کابل 2*4 به معنی این است که یک سیم تشکیل شده از دو رشته هادی به سطح مقطع 4 سیم های فازو نول مقاطع گوناگونی دارند .

انواع کابل

کابل سه‌فاز:

زمانی که چند سیم دارای روکش در کنار هم در داخل یک روکش دیگر قرار گیرند تشکیل یک کابل می‌دهند .برای انتقال برق سه فاز از کابل با سه رشته سیم استفاده می‌شود. که به آن کابل سه‌فاز گفته می‌شود. البته اگر نول هم وجود داشته باشد این کابل دارای 4 رشته سیم است.

کابل مفتولی، کابل افشان، کابل فیبر نوری، کابل فشار ضعیف، کابل فشار متوسط، کابل فشار قوی، کابل شیلددار،کابل زمینی اشاره کرد .

کابل از چه قسمت هایی تشکیل شده است ؟

ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و اﺟﺰاي ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﻨﺪۀ ﻛﺎﺑﻞ ﻫﺎي ﻣﺨﺎﺑﺮاﺗﻲ ﻛﺎﻣﻼً ﺑﺎ ﻛﺎﺑﻞ ﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﺻﻨﻌﺖ ﺑﺮق ﻓﺸﺎر ﻗﻮي و ﻓﺸﺎر ﺿﻌﻴﻒ ﺗﻔﺎوت دارد؛ اﻣﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻛﺎﺑﻞ ﻫﺎ ﻫﻤﻮاره از دو ﻗﺴﻤﺖ اﺻﻠﻲ ﻫﺎدي و ﻋﺎﻳﻖ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﻧﺪ.

ﺗﻔﺎوت مهم ﻛﺎﺑﻞ ﻫﺎ ﻧﺎﺷﻲ از ﻛﺎرﺑﺮد آنﻫﺎﺳﺖ ﻳﻌﻨﻲ ﻧﻮع ﻛﺎرﺷﺎن ﻣﻮﺟﺐ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺟﻨﺲ، ﺷﻜﻞ، ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ و ﺗﻌﺪاد ﻫﺎدي ﻫﺎ و ﻋﺎﻳﻖ ﻫﺎ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺗﻔﺎوت داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ. اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت ﻫﺎ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪي ﻛﺎﺑﻞ ﻫﺎ ﻣﻲﮔﺮدد.

جنس کابل

ﻫﺎدي از ﺳﻴﻢ ﻣﺴﻲ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﺧﺎﻟﺺ و داراي اﻧﻌﻄﺎف ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل و ﻳﺎ از آﻟﻮﻣﻴﻨﻴﻮم و ﻳﺎ آﻟﻴﺎژﻫﺎي ﻣﺨﺼﻮص ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد. ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻫﺎدي ﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﺟﺮﻳﺎن ﻋﺒﻮري و ﻧﻮع ﻛﺎرﺑﺮدش، در اﻧﺪازه ﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن و ﺷﻜﻞ ﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت درﺳﺖ ﻣﻲ ﺷﻮد.

ﻛﺎﺑﻞ را از دﻳﺪﮔﺎه ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻲﺗﻮان ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪي ﻧﻤﻮد، در اﻳﻦ ﺟﺎ ﻛﺎﺑﻞ ﻫﺎ را از ﻧﻈﺮ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻫﺎدي، ﺗﻌﺪاد رﺷﺘﻪ و ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ از ﻧﻈﺮ ﻛﺎرﺑﺮد ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﻴﻢ.

هادی ها از نظر تعداد رشته به دو شکل تک رشته (مفتولی) و چند رشته (افشان) مطابق شکل ۲ دسته بندی می شوند. برای مشخص کردن هادی های تک رشته از حرف اختصاری (e) و کابل های چند رشته از حرف اختصاری (m) استفاده می شود.

عایق کابل از موارد زیر تهیه شده است

• کاغذهای آغشته به روغن مخصوص.
• مواد پلاستیکی.
• مواد پی وی سی (PVC) که به نام پروتودور معروف است.

در برخی کابل ها از لایه هایی بر روی کابل استفاده می شود که می تواند انواع نیروها و فشارهای مکانیکی را محافظت کنند و همچنین از نفوذ رطوبت به داخل کابل جلوگیری نماید. اصطلاحاً به این محافظ  “غلاف کابل” یا “زره” می گویند.

تعداد رشته های کابل یکی دیگر از فاکتورهای طبقه بندی آن است. انواع کابل برق و کاربرد آن بر اساس تعداد رشته ها را می توان به صورت زیر دسته بندی کرد.

• کابل های 1 تا 5 رشته ای که معمولا کابل های فشار ضعیف (LV) هستند.
• کابل های 1 تا 3 رشته ای که کابل های فشار متوسط (MV) هستند.
• کابل های 1 تا 3 رشته که کابل فشار قوی (HV) هستند..

طبقه بندی کابل به چه صورت است ؟

معمولا سیم ها دارای مفتول مسی با روکش های پلاستیکی هستند. طبقه بندی اصلی  کابل در ظرفیت انتقال جریان آن میباشد که در سه سطح کلی فشار ضعیف، فشار متوسط و فشار قوی طبقه بندی میگردد.